Berkenmeisje

Ik heb een aantal nieuwe boeken helemaal klaar en alleen het feit dat het als schrijver niet handig is om elke maand een boek ‘op de markt’ te brengen en de behoorlijke kosten die eraan verbonden zijn als je geen ‘reguliere’ uitgever hebt, weerhoudt me ervan ze uit te geven.

Eén is een lijvige roman genaamd Berkenmeisje die zich tienduizend jaar geleden afspeelt tijdens de laatste IJstijd. Het verhaal vertelt van een vrouw die door hongersnood gedwongen wordt haar thuisstreek te verlaten en naar het huidige Frankrijk trekt, waar ze in contact komt met andere Cro-Magnon-culturen. We volgen Berkenmeisje vele jaren van haar leven. Het is één van de eerste verhalen die ik schreef en nog steeds een favoriet van mijn moeder.

Het idee kreeg ik door de Clan of the Cave Bear van Jean M. Auel. Ik vond dat boek fantastisch en het is dan ook geen wonder dat mijn jongste dochter naar de hoofdpersoon vernoemd is. Helaas haalden de volgende delen in de Earth’s Children serie, op misschien deel 3 na, bij lange na dit niveau niet, maar dat doet geen afbreuk aan het feit dat ze een heel nieuw genre in gang zette.

Want na het succes van dit boek gingen meer schrijvers zich op deze periode storten. Michael en Kathleen O’Neal Gear begonnen aan de zeer omvangrijke First North Americans series. In heb een groot aantal delen in de kast staan, inclusief het eerste boek People of the Wolf. Ik las William Sarabandes First Americans serie en het trieste, spirituele Reindeer Moon van Elizabeth Marshall Thomas.

En toen wou ik zelf ook over die tijd schrijven. Zoals gezegd was dit één van mijn eerste verhalen. Ik heb er daarna nog wel aan geschaafd, maar het is grotendeels nog in de oorspronkelijke versie.

De research was lastig, want het was in de tijd voor de massale intrede van de PC en toegang tot internet. Ik moest dus nog in mijn vrije tijd naar de bibliotheek en daar ter plekke notities maken. Aan de hand daarvan heb ik meerdere stammen gecreëerd met elk een eigen cultuur, die in het boek met elkaar in contact komen, soms vreedzaam, soms minder vriendschappelijk.

Toen ik het vorig jaar herlas voor ik het naar de drukkerij wilde sturen, kwam ik tot de ontdekking dat het nogal wat moderne, actuele thema’s bevat, zoals immigratie, integratie, vrouwenrechten, discriminatie, multiculturele samenlevingen, klimaatverandering en technologische vooruitgang. Daar schrok ik van, want dat was nooit opzettelijk de bedoeling geweest! Het was er vanzelf ingeslopen.

Dat is niet gebeurd, omdat de thema’s nu zo de media beheersen, maar eerder omdat het thema’s van alle tijden zijn. In Berkenmeisje is sprake van klimaatverandering, omdat de IJstijd zijn einde nadert, en dat leidt in het thuisland van de hoofdpersoon tot honger en ziekte, waardoor de overlevenden op pad gaan op zoek naar betere jachtgronden. Dat is iets wat door de eeuwen heen voortdurend gebeurd is. Honger of oorlog, natuurrampen en ziekten dreven een volk weg, wat een kettingreactie veroorzaakte. Denk alleen maar aan de Volksverhuizingen uit de Vroege Middeleeuwen.

Emigratie brengt volkeren ongewild met elkaar in contact en dat leidt onherroepelijk tot botsingen van culturen en opvattingen of tot problemen zoals voedselvoorziening. Soms gaat dit contact vrij pijnloos en ontstaat er al snel een symbiose, soms leidt dit tot heftige conflicten. Ook dat is niet een in deze tijden nieuw uitgevonden thema, maar iets wat we al talloze malen in de geschiedenis gezien hebben.

Denk dus niet als je dit boek wilt lezen, dat het een maatschappelijk-sociocultureel werk is, bedoeld om aan het denken te zetten of om deze thema’s op de kaart te zetten, noch om een vermanend vingertje op te steken. Het is ‘collateral damage’, iets wat als rode draad in het boek speelt zonder dat er een waardeoordeel of mening over gegeven wordt. Het bestaat en het stuurt de avonturen van de personages.

Uiteraard spelen er ook nog conflicten in de familiaire en relationele sfeer, die niets met tijden of maatschappelijke problemen te maken hebben. Jaloezie, bijvoorbeeld, is niet gebonden aan welk volk of welke eeuw dan ook.

De kaft, ten slotte, is een foto van de reproductie in het Museo del Mamut in Barcelona van de grotschildering van een bizon in de zogenaamde grote zaal der polychromen in Altamira.